Suplementacja

• Witaminy
• Sole mineralne i pierwiastki śladowe
• Preparaty białkowe (odżywki białkowe)
• Preparaty (płyny) energetyczne zawierające łatwo i szybko   przyswajalne cukry (tzw. dorzuty energetyczne)
• Preparaty różne, często pochodzenia naturalnego.

Środki wspomagania farmakologicznego są zazwyczaj wieloskładnikowe, np.

• oprócz witamin zawierają często sole mineralne i pierwiastki śladowe;
• oprócz węglowodanów zawierają także niektóre witaminy, a zwłaszcza witaminę B1, B2, B6 i C;
• ostatnia generacja preparatów białkowych (odżywek białkowych), które, oprócz aminokwasów egzo- i endogennych, zawierają pewne ilości witamin (przede wszystkim B1, B2, B6, B12, C, E, kwas foliowy) oraz niektóre składniki mineralne, np. wapń, magnez, fosfor.

STRATEGIA WSPOMAGANIA FARMAKOLOGICZNEGO

Wspomaganie farmakologiczne zależy od bardzo wielu czynników. Do najważniejszych z nich należą:

• Rodzaj dyscypliny sportowej; jest to bardzo istotne, czy dotyczy np. podnoszenia ciężarów, biegów na krótkich dystansach, czy też szachów.
• Rodzaj treningu, np. trening wytrzymałościowy, trening szybkościowy.
• Płeć, wiek, wyjściowe parametry biochemiczno-analityczne, np. stężenie jonów żelaza, magnezu lub potasu.

Witamina B1 (tiamina)

Główne zadania:

• ułatwianie pozyskiwania energii ze spalania węglowodanów;
• zmniejszanie produkcji kwasu mlekowego;
• bierze udział w przenoszeniu impulsów nerwowych.
• odpowiednia podaż tiaminy zmniejsza napięcie układu nerwowo-mięśniowego, skracając okres potreningowej odnowy.

Witamina B2 (ryboflawina)

Zadania:

• udział w wielu procesach przemiany materii, m.in. w przemianach węglowodanów, tłuszczów i białek;
• udział w wytwarzaniu energii w łańcuchu oddechowym;
• przyczynia się do syntezy białek i aminokwasów, a tym samym do przyrostu siły i masy mięśniowej.

Witamina B3 (niacyna)

• Głównym zadaniem witaminy jest udział w procesie utleniania komórkowego, ułatwiając wytworzenie energii na drodze tlenowej.

Witamina B5 (kwas pantotenowy)

• Jest współodpowiedzialna (z wit. A i B6) za przemiany energetyczne węglowodanów i tłuszczów oraz zwiększa odporność organizmu na zakażenia.

Witamina B6 (pirydoksyna)

Głównym zadaniem witaminy jest prawidłowa gospodarka białkowa – warunkująca procesy prowadzące do syntezy różnych aminokwasów w organizmie.
Witamina B6 warunkuje i zabezpiecza prawidłową syntezę glikogenu oraz jego przemianę do glukozy.

Kwas foliowy (folacyna, foliany)

Zadaniem witaminy jest udział w przemianach aminokwasów, jest niezbędna do rozwoju wszystkich komórek w ustroju oraz prawidłowego rozwoju układu nerwowego i krwiotwórczego.

Witamina B12 (kobalamina)

Głównym zadaniem witaminy jest udział w syntezie białek, tworzeniu elementów morfotycznych krwi, metabolizmie tłuszczów i białek.

Witamina E (tokoferol)

Podczas intensywnych treningów wzrasta ilość wolnych rodników, które zmieniając właściwości błon biologicznych umożliwiają przenikanie do wnętrza komórki szkodliwych związków, dla których wcześniej błona stanowiła skuteczną zaporę. Witamina E zapobiega temu procesowi, pełniąc rolę ochronną nie tylko dla komórek mięśniowych, ale także dla komórek wątroby, krwinek czerwonych i naczyń krwionośnych. Zadaniem witaminy jest uczestniczenie w procesach odtruwania organizmu.

Witamina A (retinol)

Zadaniem witaminy jest uczestniczenie w procesie budowy i absorpcji białek. Wpływa na właściwy wzrost kości, skóry i błon śluzowych. Warunkuje proces prawidłowego widzenia, wzmacnia układ odpornościowy. Można ją przyjmować pod dwoma postaciami: jako witaminę A lub w postaci beta-karotenu, który w ustroju zostaje przekształcony we właściwą witaminę.

Witamina D (cholekalcyferol)

Wpływa na prawidłowy rozwój i mineralizację kości. Niedobory witaminy D występują głównie w okresie zimowym, przy treningach prowadzonych w pomieszczeniach zamkniętych (bez dopływu promieni słonecznych).

SKŁADNIKI MINERLANE (określane inaczej jako minerały lub sole mineralne)
są niezbędne do utrzymania na określonym poziomie procesów fizjologiczno – biochemicznych organizmu. Suplementacja solami mineralnymi opiera się głównie na preparatach wieloelektrolitowych (wieloskładnikowych).

Wapń (Ca)

Niezbędny dla wzrostu oraz wzmocnienia kości i zębów. Ponadto wspomaga krzepnięcie krwi oraz czynność układu nerwowego. Niedobór wapnia powoduje wadliwe przenoszenie bodźców nerwowych i kurcze mięśni.

Magnez (Mg)

Niedobór magnezu znacznie zmniejsza wydolność fizyczną, prowadzi do wyczerpania i bolesnych skurczów mięśni. Magnez warto jest podawać łącznie z witaminą C, ponieważ potęguje się ich działanie ochronne.

Fosfor (P)

Ważny ze względu na swój udział w wewnątrzkomórkowej produkcji energii i fosfokreatyny.

Potas (K)

Obfite pocenie się może szybko doprowadzić do niedoboru tego pierwiastka. Skutkami są słabość mięśni i w ciężkich przypadkach zaburzenia rytmu serca.

Sód (Na)

Do przejściowego niedoboru sodu może dojść na przykład podczas kilku pierwszych dni intensywnej pracy treningowej, kiedy organizm nie zaaklimatyzował się do gorącego otoczenia. Zbyt wysoki poziom sodu w organizmie wpływa na zatrzymanie wody.

Żelazo (Fe)

Jako składnik hemoglobiny, pełni ważną funkcję przy transporcie tlenu. Objawy niedoboru to zmniejszona wydolność, przemęczenie, słaba koncentracja, szybkie przekwaszenie mięśni, bezsenność i problemy z krążeniem.

Cynk (Zn)

Niedobór cynku powoduje zwiększoną podatność na infekcje i opóźnia gojenie się ran.

Miedź (Cu)

Jest składnikiem wielu enzymów, bierze udział w przemianach energetycznych, chroni komórki przed wolnymi rodnikami. Intensywne pocenie się może doprowadzić do obniżenia zawartości miedzi w organizmie.

Chrom (Cr)

Niedobór powoduje małą tolerancję glukozy i zwiększony poziom insuliny, dlatego też chrom ważny jest dla cukrzyków uprawiających sport, ponieważ przeciwdziała szybkiej utracie glukozy.

Selen (Se)

Łagodzi skutki katabolizmu wysiłkowego oraz ma pozytywny wpływ na system odpornościowy.

Wanad (V)

Ma wyraźne działanie anaboliczne, porównywalne z działaniem silnego hormonu anabolicznego – insuliny.

Preparaty białkowe (odżywki białkowe)

• Dzienne zapotrzebowanie na białko u dorosłego człowieka wynosi przeciętnie 0,8 g/kg m.c. W dyscyplinach takich jak kulturystyka i fitness zapotrzebowanie jest zwiększone i wynosi około 2,5 do 3 g/kg m.c.

• Wartość biologiczna (BV) białka jest uzależniona od bilansu aminokwasów. Im bardziej ten bilans przypomina własny bilans organizmu, tym lepsze jest wchłanianie.

• Im wyższa jest wartość biologiczna białka, tym większy jest przyrost masy mięśni. Spożycie wysokowartościowego białka również podczas stosowania kuracji odchudzającej, pozwala skutecznie redukować tkankę tłuszczową

• Odżywki białkowe są produkowane w różnej postaci, np. proszku, tabletek, a nawet preparatów dożylnych. Różnią się one przede wszystkim zawartością wysokowartościowego białka, preparaty te zawierają zazwyczaj 60, 80-85, a nawet 95% białka.

•  Zazwyczaj preparaty białkowe dzieli się na te, które zawierają wyłącznie białko o odpowiednim składzie aminokwasowym, oraz preparaty zawierające, oprócz koncentratów białkowych, także pewną (małą) ilość tłuszczów węglowodanów, pierwiastków oraz pewne witaminy. Dawkowanie odżywek białkowych powinno być indywidualne, zależne od dyscypliny sportowej.

• Preparat wysokobiałkowy powinien być spożywany najpóźniej do 2 godzin po treningu. Zwiększone w tym czasie ukrwienie mięśni, sprzyja szybszej odbudowie białka ustrojowego.

• Samodzielnie nie powoduje żadnego przyrostu masy mięśni, zwiększa tylko siłę, odporność i wytrzymałość, pomaga utrzymać stan anaboliczny organizmu i przyspiesza regenerację po treningu, co ułatwia przyrost masy.

• Należy go stosować w cyklach 6-tygodniowych z 4-tygodniowymi przerwami między cyklami. Kreatyna (monohydrat kreatyny) kumulując się w mięśniach zatrzymuje wodę, co powoduje przejściowe zwiększenie objętości wspomagając reakcje anaboliczne. Efekt ustępuje po zakończeniu cyklu. Kreatyna występuje w postaci proszku, kapsułek lub tabletek.

Kreatyna koniugowana (jabłczan, cytrynian, pirogronian, ester kreatyny)

• Są to unikalne połączenia kreatyny z pośrednikami cyklu Krebsa (w celu podniesienia rozpuszczalności i przyswajalności biologicznej molekuły kreatyny).

• Wraz ze wzrostem któregoś z tych pośredników, zwiększa się liczba wytwarzanych ATP.

• Kreatyna koniugowana znacznie wydajniej przemienia się w fosfokreatynę, dzięki dostarczanym przez pośredniki cyklu Krebsa atomom H do łańcucha oddechowego.

Aminokwasy

• Organizm pozyskuje niezbędne aminokwasy trawiąc białka pokarmowe. Proces ten jednak jest powolny i kosztowny energetycznie . Dlatego też, w pewnych sytuacjach fizjologicznych szybkie uzupełnienie aminokwasów staje się bezwzględną koniecznością. Białka mięśniowe rozbijane są do postaci aminokwasów przez enzymy, które niszczą białka do chwili, gdy w ich otoczeniu wzrośnie stężenie wolnych aminokwasów.

•  Wysokie stężenie wolnych aminokwasów w komórkach mięśniowych pozbawia enzymy aktywności katabolicznej. Można podnieść poziom wolnych aminokwasów w komórkach mięśniowych i zahamować katabolizm, łykając tabletki hydrolizatów białkowych.

Hydrolizaty białkowe

• to strawione laboratoryjnie białko, rozłożone na aminokwasy, działają antykatabolicznie i anabolicznie (poprawiając na plus bilans azotowy) oraz przyspieszają regenerację powysiłkową.

L-glutamina

•  Aminokwas o najwyższym stężeniu w organizmie. Stanowi ponad połowę puli wszystkich aminokwasów.

• zwiększa przyrost siły oraz beztłuszczowej masy mięśniowej ; działa silnie antykatabolicznie
• hamuje aktywność enzymów lizosomalnych niszczących białka mięśniowe ;
• przy współudziale glukozy wytwarza glukozoaminę – substancje ochraniająca aparat ruchu przed zmianami przeciążeniowymi ;
• jako transporter aminokwasów, ułatwia synteza białka i sprzyja tworzeniu dodatniego bilansu azotowego ;
• zwiększa uwodnienie komórek oraz zasoby glikogenu mięśniowego ;
• podwyższa hormon wzrostu ;
• zdecydowanie obniża poziom kortyzolu;
• przyspiesza redukcje tkanki tłuszczowej
• wspomaga odporność ;
• łagodzi objawy zmęczenia ;
• obniża poziom kwasu mlekowego

L-Glutamina

• daje bardzo dobre efekty w połączeniu z odżywkami wysokobiałkowymi oraz suplementami kształtującymi masę mięśniową takimi jak kreatyna, aminokwasy.
• W programach redukcji wagi odżywki, z którymi należy łączyć l-glutaminę, która osłania mięśnie hamując katabolizm, to – l-karnityna, zielona herbata, chitosan, chrom, guarana, kofeina, fat burner.

Preparaty (płyny) energetyczne

• Prawidłowe dawkowanie, w odpowiednim czasie w stosunku do treningu i po jego zakończeniu, różnego rodzaju płynów jest niezwykle istotne w celu uzyskania wyniku sportowego.
• Bardzo często jest to klucz do sukcesu, zwłaszcza w niektórych dyscyplinach sportowych, np. w kolarstwie.

Najogólniej dzieli się je na:

• odżywcze, służące do szybkiego uzupełnienia niedoboru energetycznego, które zawierają mono-, oligo- i polisacharydy. Tego rodzaju płyny zawierają także pewne ilości witamin (B1, B2, B6, C, E) oraz niektóre makropierwiastki, zwłaszcza potas, magnez, wapń i fosfor.
• wieloeloktrolitowe, które często są stosowane po treningu (po zawodach) zwłaszcza po wysiłku maksymalnym w wysokiej temperaturze otoczenia. Są one polecane także po saunie.

Odżywki węglowodanowe typu 'carbo‘

• są kompleksowymi preparatami węglowodanowo-witaminowo-mineralnym dla sportowców (także trenujących takie dyscypliny jak kulturystyka i fitness) obarczonych dużym wysiłkiem fizycznym tj. uprawiających gry zespołowe, dyscypliny wytrzymałościowe, wytrzymałościowo-siłowe oraz siłowe.
• Odżywki węglowodanowe eliminują efekt znużenia i wyczerpania, bowiem spożycie suplementu energetycznego umożliwia utrzymanie stałego poziomu cukru we krwi a wytwarzana energia utrzymuje się na stałym poziomie przez cały czas trwania wysiłku.
•  Odżywka CARBO stosowana bezpośrednio po treningu jest niezastąpionym źródłem energii odbudowującym zużyte zapasy glikogenu .

Dextroza

• Jest węglowodanem zwiększającym bilans energetyczny organizmu. Wpływa to na zwiększenie zasobów energii organizmu, przez co podwyższa się wydolność i wytrzymałość treningowa.
• Stosowanie suplementu typu dekstroza powoduje zwiększone wydzielanie hormonu anabolicznego – insuliny, która ułatwia transport kreatyny oraz aminokwasów do komórek mięśniowych. Dodatkowe połączenie – kreatyna + dextroza powoduje wzrost stężenia kreatyny we krwi nawet o 50%.
• Chcąc uzyskać lepsze efekty w tworzeniu masy mięśniowej, pożądane jest stosowanie połączenia – kreatyna + dextroza

• Działanie obejmuje m.in. zwiększenie zdolności adaptacyjnych, wpływ na pracę gruczołów wydzielania wewnętrznego i poziom niektórych hormonów we krwi, pobudzenie czynności serca i poprawę ukrwienia mózgu.
• Zmiany te owocują zwiększeniem odporność na stres i wysiłek fizyczny, poprawą pamięci i zdolności koncentracji.

• Suplement zawierający od 2,5 do 5% kofeiny, a więc około 2,5 razy więcej niż kawa.
• W ten sposób działanie pobudzające jest utrzymywane przez długi czas, przy czym nie powstają negatywne objawy towarzyszące spożyciu kawy lub mocnej herbaty, jak niepokój, nerwowość, bezsenność czy problemy żołądkowo-jelitowe.
• Poza tym guarana zwiększa wytrzymałość, dzięki czemu można dłużej trenować i spalić więcej tłuszczu.

Yerba-mate

• Dzięki swoim właściwościom pozwala szybko i skutecznie zregenerować organizm, zawarte w odżywce składniki stymulują, ożywiają i wzmacniają.
• Połączone działanie wszystkich tych substancji i niewysoka wartość energetyczna tak ukierunkowuje metabolizm i stymuluje organizm, że jest on w stanie wykonać większy wysiłek i lepiej rozdysponować zapasy energii i niezbędnych składników.
• Wymienione odżywki i suplementy są także często termogenikami, których działaniem jest redukcja tkanki tłuszczowej.

• zawierają w swoim składzie inne substancje stosowane w sporcie ( głównie w dyscyplinach takich jak – kulturystyka i fitness ) :
• zielona herbata,
• chrom,
• chitosan,
• l-karnityna- wpływającą w istotny sposób na utlenianie kwasów tłuszczowych, której brak może być powodem ciężkiej miopatii metabolicznej,
• kofeina,
• synefryna.