Dieta lekko strawna (łatwostrawna) jest modyfikacją zdrowej i zbilansowanej diety osób zdrowych. Ma szerokie zastosowanie. Tą dietę stosuje się w celu oszczędzenia przewodu pokarmowego, złagodzenia dolegliwości z przewodu pokarmowego i poprawy ogólnego stanu zdrowia.
Kiedy zaleca się dietę lekkostrawną?
– w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,
– w nadmiernej pobudliwości jelita grubego,
– w nowotworach przewodu pokarmowego,
– w wyrównanych chorobach nerek i dróg moczowych,
– w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,
– w zapalnych chorobach płuc i opłucnej o przebiegu ostrym,
– w przewlekłych chorobach układu oddechowego przebiegających z rozedmą,
– w zaburzeniach krążenia płucnego,
– w okresie rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych,
– dla chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzenia pracy przewodu pokarmowego,
– dla osób w wieku podeszłym.
Dieta lekkostrawna powinna być normokaloryczna (czyli zgodna z naszą całkowitą przemianą materii) oraz zawierać wszystkie składniki odżywcze (czyli być różnorodna i zbilansowana). Najbardziej istotną zmianą w diecie lekkostrawnej jest stosowanie odpowiednich technik kulinarnych podczas przygotowania potraw – rozdrabniania, spulchniania przez dodatek ubitej piany, namoczonej bułki, np. budynie z mięsa, kasz i warzyw, sera twarogowego, gotowanie w „łaźni wodnej”.
Dozwolone techniki kulinarne
– gotowanie w wodzie i na parze, łączone z przecieraniem, miksowaniem i rozdrabnianiem,
– pieczenie w folii, rękawie bądź pergaminie – obróbka ta nie wymaga tłuszczu,
– pieczenie w naczyniach ceramicznych, żaroodpornym, na ruszcie, w piekarniku lub w opiekaczu elektrycznym,
– „smażenie na parze” – w łaźni wodnej, ewentualnie z małą ilością masła,
– dodawanie tłuszczu do potraw przy ich przyrządzaniu (czyli na surowo).
Przeciwwskazane techniki kulinarne:
– smażenie,
– duszenie z dodatkiem tłuszczu i wcześniejszym obsmażaniem produktów,
– pieczenie w sposób tradycyjny,
– zapiekanie,
– grillowanie,
– sporządzanie zasmażek,
– odgrzewanie (szczególnie wielokrotne),
– odsmażanie.
Najlepiej, potrawy były świeżo przygotowywane oraz nieprzechowywane w lodówce. Optymalne jest spożywanie 4-5 niewielkich objętościowo posiłków o regularnych porach, a ostatni posiłek zaleca się spożyć na 2 godziny przed snem. Rekomenduje się, aby potrawy spożywane były o temperaturze pokojowej – nie były zbyt zimne ani zbyt gorące, ponieważ w ten sposób może dojść do podrażnienia ściany przewodu pokarmowego chorego. Ważne jest także powolne i dokładne żucie pokarmów – im bardziej rozdrobniony pokarm w jamie ustnej tym łatwiej się trawi.
Dozwolone tłuszcze to: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, olej rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek, masło, śmietanka i miękkie margaryny. Tłuszcze zaleca się dodawać do gotowych potraw na surowo.
Z diety należy wykluczyć potrawy i produkty:
– smażone i pieczone w tradycyjny sposób,
– powodujące nadmierne wydzielanie soków trawiennych (ostro przyprawione – chili, pieprz, ocet, gorczyca, tłuste, długo zalegające w żołądku, ciężkostrawne),
– zawierające duże ilości błonnika pokarmowego,
– powodujące wzdęcia,
– wędzone,
– używki (w tym alkohol!) i marynaty.
Tradycyjnie eliminuje się cebulę, czosnek i ogórki (ponieważ często obserwuje się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego po ich spożyciu). Wykluczyć należy także warzywa kapustne i strączkowe (bo są ciężkostrawne, jedynie z nasion roślin strączkowych dobrze tolerowana może być soczewica).
Źródłem błonnika pokarmowego w diecie lekkostrawnej powinny być młode, delikatne warzywa, dojrzałe owoce, delikatne pieczywo pszenne i graham, drobne kasze. Zalecana ilość błonnika na dobę w diecie lekkostrawnej wynosi do 25 g.
Wiemy jak błonnik ważny jest dla naszego organizmu (szczególnie przewodu pokarmowego). Czy można coś zrobić, aby błonnik był lepiej tolerowany? TAK. Należy więc:
– wybierać delikatne warzywa i dojrzałe owoce,
– usuwać z warzyw i owoców skórki oraz pestki,
– oddzielać i wyrzucać zwłókniałe i twarde części roślin,
– gotować,
– wydłużać czas gotowania produktów roślinnych, co powoduje częściową hydrolizę błonnika pokarmowego,
– przecierać przez sito i miksować produkty,
– mechanicznie rozdrabiać produkty (np. owoce podaje się w postaci musów, przecierów, puree oraz soków).
– spożywać oczyszczone produkty zbożowe.
Dieta w zależności od masy ciała pacjenta oraz choroby, w jakiej będzie stosowana, może ulec modyfikacji pod względem zawartości energii, składników pokarmowych lub produktów spożywczych.
Przepisy na dania lekkostrawne – dieta na cały dzień:
Śniadanie:
Kasza manna z jabłkiem pieczonym.
– 2 łyżki kaszy manny,
– 150 ml mleka,
– jabłko,
– cynamon,
– wiórki kokosowe,
– ewentualnie słodziło.
Przygotowanie:
Jabłko układamy na blaszce i pieczemy w ok. 150 C przez 10-15 minut. Mleko przelewamy na garnka i chwilę gotujemy. Następnie wsypujemy kaszę i gotujemy do zgęstnienia. Podajemy z pieczonym jabłkiem posypanym cynamonem i wiórkami kokosowymi.
II śniadanie:
Omlet na parze:
Składniki:
– szpinak 25 g,
– jajko,
– plaster mozarelli ok. 30 g,
– odrobina masła,
– oregano.
Przygotowanie:
Szpinak wcześniej blanszujemy. Foremkę posmarować masłem. Jajko roztrzepać i wymieszać z oregano. Szpinak umieścić w foremce, zalać jajkiem i dodać mozzarellę. Gotować na parze (garnek z sitkiem lub zwykle metalowe sitko) przez około 5-7 minut. Uwaga na gorącą foremkę!
Zjeść z bułką grahamką i warzywami – np. pomidorem bez skórki.
Obiad:
Pieczony kurczak w ziołach, sos pieczarkowy i kasza jęczmienna.
– pierś kurczaka ok. 100-150 g,
– pieczarki 100 g,
– jogurt naturalny 25 g,
– kasza jęczmienna 50 g,
– przyprawy: sól, bazylia, tymianek.
Przygotowanie:
Pierś kurczaka pokroić w grube plastry, przyprawić i upiec w papierze (ok. 160 C przez 20 minut). Kaszę jęczmienną ugotować na sypko. Pieczarki pokroić, ugotować na parze. Następnie na talerzu lub w garnku zalać jogurtem naturalnym i przyprawić ziołami.
Podwieczorek:
Jęczmienianka z owocami:
✅3 łyżki płatków jęczmiennych zalane wcześniej wrzątkiem wymieszane z kubkiem jogurty naturalnego,
✅ garść malin (można również wcześniej zblendować) i banan
✅ nasiona sezamu (łyżkeczka)
Płatki jęczmienne są bardzo bogate w składniki, które korzystnie wpływają na zdrowie , takie jak:
✅błonnik,
✅fosfor,
✅żelazo,
✅wapń,
✅potas,
✅magnez,
✅ oraz witaminy z grupy B.
Kolacja:
Zupa krem z cukinii (4-5 porcji):
Składniki:
– cukinia 1 duża
– 4 średnia ziemniaki
– 3-4 łyżki śmietanki 30% tłuszczu lub jogurtu naturalnego.
– ok. 1 litra wody
– przyprawy: sól, liść laurowy, pietruszka, bazylia.
Przygotowanie:
Ziemniaki umyć i obrać. Cukinię pokroić na grube plastry. Zalać wodą, gotować do miękkości, dodaj liść laurowy. Następnie zdjąć z gazu, odlać około połowy wody i zmiksować na gładki krem. Wstawić na gaz, podgrzać i dodać śmietankę/jogurt naturalny. Gotować jeszcze chwilkę. Przyprawić do smaku. Można podać z makaronem durum, prażonym słonecznikiem (najlepiej zmielić przed posypaniem) i plastrami mozzarelli.
