Żywienie w nadciśnieniu tętniczym

266
Rate this post

Nadciśnienie tętnicze (HA, AH) (łac. hypertonia arterialis) to choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi.
Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny, tzn. bez znanej somatycznej przyczyny, którą da się usunąć interwencją medyczną. Etiologia nadciśnienia tętniczego pierwotnego nie została w pełni ustalona. Uważa się, że odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i środowiskowe. Pozostałe przypadki to choroba o charakterze wtórnym, gdy dobrze jest znana przyczyna choroby, np.: choroby nerek, choroby gruczołów dokrewnych lub choroby mózgu.
Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego przyjęło w 2003 roku klasyfikację nadciśnienia tętniczego zgodną z opublikowanymi w tym samym roku wytycznymi European Society of Hypertension (ESH) i European Society of Cardiology (ESC). Pewna sztuczność podziału i arbitralne wydzielenie wartości progowych jest uzasadnione ze względów praktycznych – ułatwia postępowanie diagnostyczne, lecznicze oraz rzutuje na rokowanie.

KategoriaCiśnienie skurczowe (mmHg)Ciśnienie rozkurczowe (mmHg)
Ciśnienie optymalne< 120< 80
Ciśnienie prawidłowe120 – 12980 – 84
Ciśnienie wysokie prawidłowe130 – 13985 – 89
Nadciśnienie stopień 1 – łagodne140 – 15990 – 99
Nadciśnienie stopień 2 – umiarkowane160 – 179100 – 109
Nadciśnienie stopień 3 – ciężkie≥ 180≥ 110
Nadciśnienie izolowane skurczowe≥ 140< 90

 

 

Podane wartości dotyczą osób nieprzyjmujących leków przeciwnadciśnieniowych; w przypadku gdy wartości ciśnienia skurczowego i ciśnienia rozkurczowego należą do różnych kategorii, należy przyjąć kategorię wyższą.
W ogłoszonych w 2007 roku wytycznych ESH/ECH podtrzymały tę klasyfikację. Dodatkowo zalecono stopniowanie izolowanego nadciśnienia skurczowego wg stopni (1, 2 i 3) w zależności od wysokości ciśnienia skurczowego (analogiczne do nadciśnienia skurczowo-rozkurczowego). [Źródło WIKIPEDIA]

Stan długotrwałego podwyższonego nadciśnienia może doprowadzić do uszkodzenia lewej połowy serca z następową miażdżyca naczyń tętniczych.
Dieta w nadciśnieniu polega na zmniejszonej podaży chlorku sodu, co w kolei doprowadzi do obniżenia ciśnienia. Jak podaje Hasik: znaczna podaż potasu, magnezu, wapnia doustnie równocześnie przy znacznym dowozie soli kuchennej zmniejsza podwyższone ciśnienie krwi.
Dieta w nadciśnieniu jest dietą prostą i łatwo do stosowania, gdyż ograniczenie podaży chlorku sodu można uzyskać poprzez stosowanie diety ziemniaczanej lub diety ryżowej tzw. Kempnera ( ryż w ilości 200-350 g gotowany w wodzie destylowanej z dodatkiem owoców bądź soku)

Do metod obniżających ciśnienie u nadciśnieniowców należą:
·    Redukcja nadwagi u otyłych.
·    Zmniejszenie konsumpcji alkoholu.
·    Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Ciekawostką są badania prowadzone u osób pijących regularnie kawę i herbatę czy inne napoje zawierające kofeinę. Badania dały zaskakujące rezultaty, że u osób często spożywających te napoje, skok ciśnienia jest na tyle niski, że nie daje efektu nadciśnienia.
Reasumując, dieta w nadciśnieniu powinna przede wszystkim niskosodowa .
Poniżej przedstawiam zawartość sodu w produktach spożywczych.

 

Produkty spożywcze z przeważnie naturalną zawartością sodu (bez dosalania)
Do 40 mg Na/100g produktu
Świeże owoce, konserwy, soki owocowe,

Orzechy nie solone,

Dżem, miód, cukier,

Czekolada, kakao

Mąka, ryż, płatki owsiane,

Świeże warzywa, ziemniaki, kapusta

Tłuszcze nie solone

Śmietana, twarożek, krojone sery

Napoje odświeżające,

Herbata, kawa, piwo, wino

Produkty spożywcze z przeważnie naturalną zawartością  ( bez dosalania)- do
120 mg na/100 g produktu
Mleko i produkty mleczne

Jaja

Ciasta

Mięso, drób, dziczyzna, świeże ryby

Niektóre warzywa i owoce

Seler, szpinak, marchew, soki

Niektóre wody mineralne

Produkty spożywcze najczęściej dosalane w czasie obróbki technologicznej- do 400 mg Na/100g produktuŚwieży ser

Wędzony pikling

Wędzona makrela

Pieczywa, ciasta

Kluski ziemniaczane

Konserwy i soki warzywne

Niektóre wody mineralne

Produkty spożywcze najczęściej dosalane w czasie obróbki technologicznej- ponad 400 mg Na/100g produktuSer (poza świeżym)

Kiełbasy

Wegetariańskie pasty

Konserwy rybne, wędzone ryby

Bułeczki, chleb

Różne gotowe produkty ziemniaczane

Ketchup

Sosy do grilla i koktaili

Gotowe sosy i zupy

Gotowe posiłki

Produkty spożywcze najczęściej dosalane w czasie obróbki technologicznej- ponad 1200 mg Na/100g produktu=3g NaClTrwałe wędliny, wędzona szynka

Solone śledzie

Sery owcze, sery z grzybami, sery topione

Pieczywa słone

Oliwki, musztarda

Mieszaniny przyprawowe

Źródło: H. Kasper, 1996

 

Ważne jest aby uzupełniać niedobory witaminowe poprzez stosowanie diet owocowych,, podawanie jednodniowe soków lub warzyw. Przy stosowaniu leków moczopędnych konieczne jest uzupełnianie niedoborów witaminy C, która w większości zostaje wydalona.
Korzystny wpływ  na obniżenia ciśnienia tętniczego może mieć stosowanie diety ryżowo-owocowej (diety Kempnera) oraz diety owocowej. Jednakże dieta ta jest przeciwwskazana w niewydolności nerek, ponieważ może wywołać trwającą hiperchloremię, która prowadzi do czynnościowego uszkodzenia kanalików nerkowych i przyspiesza wzrost azotemii